अनुभूती म्हणजे काय ?
स्ट्रोक एखाद्या व्यक्तीच्या मेंदूला समजण्याच्या, व्यवस्थापित करण्याच्या आणि माहिती संग्रहित करण्याच्या पद्धतीवर परिणाम करू शकतो. याला अनुभूती म्हणतात. स्ट्रोक नंतर संज्ञानात्मक समस्या खूप सामान्य आहेत. त्यांचा व्यक्तीवर परिणाम होऊ शकतो आणि त्यांचे कुटुंब आणि नातेसंबंधांवरही परिणाम होऊ शकतो.
स्ट्रोक नंतर विविध प्रकारच्या संज्ञानात्मक समस्या काय आहेत ?
एकाग्रता: स्ट्रोकमुळे जगातून येणारी बरीच माहिती तपासण्याच्या मेंदूच्या क्षमतेवर परिणाम होऊ शकतो. एकाग्रतेच्या समस्या विशेषतः स्ट्रोक नंतर सुरुवातीच्या काळात सामान्य असतात.
स्मरणशक्ती: स्ट्रोकनंतर स्मृतीसंबंधी समस्या विशेषतः पहिल्या आठवड्यात किंवा महिन्यांत खूप सामान्य असतात.
नियोजन आणि समस्या सोडवण्याची क्षमता: याला कार्यकारी फंक्शन म्हणूनही ओळखले जाते. आपला मेंदू माहिती घेण्यापेक्षा आणि साठवण्याव्यतिरिक्त विचार प्रक्रिया पूर्ण करतो. यापैकी बऱ्याच गोष्टी आपल्याला माहिती नसतानाही घडतात, ज्या स्वयंचलित प्रक्रिया म्हणून ओळखल्या जातात. स्ट्रोकग्रस्त रुग्णांना अनेकदा या समस्येला सामोरे जावे लागते.
एका बाजूला गोष्टी लक्षात घेणे: याला अवकाशीय दुर्लक्ष असेही म्हणतात. स्ट्रोक एखाद्या व्यक्तीच्या मेंदूला हानी पोहोचवू शकतो ज्यामुळे त्याला आपल्या शरीराच्या एका बाजूकडून माहिती प्राप्त होत नाही.
शरीराची हालचाल किंवा नियंत्रण: स्ट्रोकमुळे आपल्या शरीराला काय करायचे आहे याचे नियोजन करण्याच्या मेंदूच्या क्षमतेवर परिणाम होऊ शकतो आणि आपण ते योग्य क्रमाने करत आहोत याची खात्री करून घेतो, ज्यामुळे आपल्या शरीराचे भाग आपल्या इच्छेनुसार हलविणे कठीण होते. करण्यासाठी याला अप्रॅक्सिया म्हणतात.
व्हिज्युअल परसेप्शन मुळे हालचाली समस्या: डोळ्यांतील माहिती वस्तूंचा आकार, आकार आणि स्थिती निश्चित करण्यासाठी वापरली जाते. ते आपल्यापासून किती दूर आहेत आणि इतर गोष्टींच्या संबंधात कुठे आहेत हे शोधण्यासाठी मेंदू याचा वापर करतो. हे स्वतःला खोलीत हलवण्यास मदत करते, उदाहरणार्थ आणि व्हिज्युअल परसेप्शन म्हणून ओळखले जाते. स्ट्रोक नंतर, दृश्य धारणा ग्रस्त होऊ शकते आणि त्यामुळे मेंदू अशी कार्ये योग्यरित्या करू शकत नाही.
गोंधळ आणि नकार: कधीकधी स्ट्रोक नंतर, लोक त्यांच्यावर होणारा परिणाम ओळखू शकत नाहीत.याला अॅनोसोग्नोसिया म्हणतात.
गोष्टी ओळखण्यात समस्या: याला अग्नोसिया असेही म्हणतात. एखादी गोष्ट ओळखण्याचे दोन टप्पे असतात. स्ट्रोक या दोन्ही टप्प्यांवर परिणाम करू शकतो.
अनुभूतीतून कसे सावरता येईल ?
स्ट्रोक नंतर अनुभूती बरे करू शकेल असे कोणतेही विशिष्ट औषध ज्ञात नाही. पण काही थेरपी आहेत ज्यामुळे स्मरणशक्ती परत येण्यास मदत होते.
स्ट्रोक नंतर संज्ञानात्मक समस्यांमधून बरे होण्यासाठी काही टिपा:
- डायरी, डे प्लॅनर, कॅलेंडर किंवा नोटपॅड वापरून पहा.
- अपॉईंटमेंट्स लिहून ठेवणे आणि कामाच्या याद्या तयार केल्याने त्या लक्षात ठेवण्यास मदत होऊ शकते.
- दिवसभर आठवण करून देण्यासाठी तुमच्या मोबाईल फोनमध्ये अलार्म, स्मरणपत्रे आणि मेमो सेट करा.
- क्रियाकलाप कमी करण्याचा प्रयत्न करा, चरण-दर-चरण करा.
- नित्यक्रमात रहा
- तुम्हाला कोणत्याही एका वेळी विचार करावयाच्या गोष्टींची संख्या मर्यादित करा.
- तुमच्या कार्यांना प्राधान्य द्या आणि दुसरे सुरू करण्यापूर्वी एक पूर्ण करा.
- संभाषणादरम्यान पॅराफ्रेसिंग तुम्हाला काय बोलले आहे ते लक्षात ठेवण्यास मदत करू शकतेफोटो आणि चित्रे मेमरी ‘ट्रिगर’ करण्यास मदत करू शकतात.
- महत्त्वपूर्ण संभाषणांच्या नोट्स बनवा. इतर पक्षाला अशा संभाषणाचा सारांश ईमेल करण्यास सांगा जेणेकरुन तुमच्याकडे त्याची दुसरी नोंद असेल.
- सूचनांप्रमाणे, नोट्स, याद्या, घराभोवती लेबल वापरा.
- स्पष्ट सूचना देण्याची सवय लावा, जरी त्याचा अर्थ लहान वाक्ये करणे असो. त्याचप्रमाणे, लोकांना तुमच्याशी तसेच लहान वाक्यांमध्ये बोलण्यास प्रोत्साहित करा.
- गोंगाट, विचलित करणारे वातावरण टाळा.
- शक्य तितके नित्यक्रम विकसित करा आणि ठेवा.
- समस्या सोडवण्याचे उपक्रम करा. कोडी, ब्रेन टीझर, बुद्धिबळ इत्यादी अनेक मोबाइल अॅप्स देखील आता अस्तित्वात आहेत.
- थकवणारा आणि तणावपूर्ण क्रियाकलाप टाळा.
- व्यायाम करा.
- संगीत ऐका.
मराठी अनुवादासाठी आमच्या ग्रुप सदस्य विभा यांचे आभार. इंग्रजी पोस्ट येथे आहे.
If you have limited/No information about Stroke, its symptoms and consequences, we STRONGLY suggest you read at least one of the following before you leave this Website, as well as share the links with your friends and family. You may save someone from sudden death or being crippled for life !
* Be fast – Stroke Symptoms in English with Videos of Actual Strokes
* स्ट्रोक (आघात) – हिंदी में कुछ जानकारी
* स्ट्रोक-के-साधारण-लक्षण
* In Bengali – Be Fast – দ্রুত !
* In Gujarati – જ્યારે સ્ટ્રોક આવે ત્યારે BE FAST
* In Marathi – BE FAST स्ट्रोक होतो तेव्हा !
* In Odiya – ଷ୍ଟ୍ରୋକ: ମୃତ୍ୟୁ ଅଥବା ଶାରୀରିକ/ମାନସିକ ଅସମର୍ଥ